Γράφει ο Ζήσης Μητλιάγκας, Φιλόλογος, πρ. Δήμαρχος Σερρών (Σέρρες, 11 Δεκεμβρίου 2018)
«Τα Οδωνυμικά της Χρυσούπολης» του Θεοφάνη Γεωργιάδη «Μοναδική Ιστορική Ανθρωπογεωγραφία»
Πριν λίγο καιρό έφτασε στα χέρια μου ένα υπέροχο γραπτό πόνημα, ως δώρο από τον εξαίρετο Φάνη Γεωργιάδη, Δάσκαλο με κεφαλαία και επί πλέον δικό μου άνθρωπο, μια που έχουμε κοινά εγγονάκια, τη Χρυσάννα και τον Ζήση.
Έχοντας ασχοληθεί κάποια χρόνια, στις Σέρρες, με την τοπική Αυτοδιοίκηση, μπαίνω στον πειρασμό να πω δύο λόγια για μια πολύ αξιόλογη και αξιέπαινη προσπάθεια που παρουσιάζει ανάγλυφα τη μορφή μιας ανθρωπογεωγραφικής ενότητας, την Χρυσούπολη. Τα συγχαρητήρια και ο θαυμασμός ανήκουν πρώτα – πρώτα στον πρωτεργάτη αυτής της μοναδικής πολιτιστικής – ιστορικής δημιουργίας, στον μοναδικό Φάνη Γεωργιάδη. Όμως ανήκουν θερμά συγχαρητήρια και στον κ. Ευάγγελο Τσομπανόπουλο, Δήμαρχο Νέστου, που υπήρξε θερμός συμπαραστάτης και αρωγός σε αυτήν την εξαίρετη δημιουργία. Γιατί, και σαν φιλόλογος, προσωπικά πιστεύω ότι από τα ανθρώπινα αυτό που κυρίως μένει είναι ο πολιτισμός και η καταγραφή και γνώση της πορείας μιας ανθρώπινης κοινότητας.
Προσωπικά πιστεύω ότι ένα τέτοιο δημιουργικό πόνημα, πρέπει να το έχουν σαν ταυτότητα όλα τα οικιστικά ανθρώπινα σύνολα.
Γραμμένο, λοιπόν, αυτό το σύγγραμμα, με μία εξαίρετη, απλή και κατανοητή γλώσσα, βοηθά τον κάθε αναγνώστη από την ονοματολογία των δρόμων αλλά και από μια συνοπτική ιστορική διαδρομή, να κατανοήσει καλύτερα την πορεία αυτής της κοινωνίας, τις περιπέτειες, που στην προκειμένη περίπτωση είναι παρόμοιες πανελλαδικά και κυρίως στη Βόρειο Ελλάδα και την συνεχή πρόοδο παρά τις κατά καιρούς δυσκολίες και εμπόδια.
Όπως αναφέρει ο ίδιος, ένα περιστατικό, μια απορία ενός περαστικού για τη σημασία του ονόματος κάποιας οδού (Τομπάζη) του έδωσε το ερέθισμα και αποτέλεσε το κίνητρο για να ασχοληθεί με την καταγραφή των οδών της Χρυσούπολης και μαζί της με την ιστορία των προσώπων, του τόπου και των γεγονότων.
Μπορεί, λοιπόν, να έχει κανείς στα χέρια του έναν υπέροχο καταστατικό χάρτη της πορείας και της ανθρωπογεωγραφίας αυτής της περιοχής.
Αρχικά λοιπόν, σαν θεμέλιο λίθο, αναφέρεται στο όνομα Χρυσούπολη, με προηγηθείσες ονομασίες κυρίως επί Τουρκοκρατίας ή και αρχαιότερα. Ακολουθεί ένα σύντομο χρονικό, δοσμένο με απλότητα και σαφήνεια, για τις κατά καιρούς εγκαταστάσεις πληθυσμών στην περιοχή, ακόμα από τον 8ο π.Χ. αι., τη σύνθεση του πληθυσμού και τις μεταβολές λόγω ιστορικοπολιτικών συνθηκών. Εκτενέστερη αναφορά γίνεται στα νεώτερα με την Τουρκοκρατία και κυρίως με την εγκατάσταση και λειτουργία του Ελληνικού στοιχείου στην Χρυσούπολη και στην ευρύτερη περιοχή, τους πρόσφυγες, την βάναυση βουλγαρική κατοχή και την μετέπειτα εξέλιξη και ολοκλήρωσή της, πληθυσμιακά, ως τις μέρες μας.
Το κύριο μέρος του βιβλίου, ονομασίες οδών, τα Οδωνυμικά, όπως προσφυώς τα ονομάζει, ένας θησαυρός γνώσης για τους πολίτες της Χρυσούπολης, και επί πλέον γι’ αυτούς που έδωσαν τα ονόματα των δρόμων (τους ονοματοδότες δηλ.), είναι ένα εξαίρετο δείγμα της ευαισθησίας και αγάπης στα κύρια χαρακτηριστικά της δημιουργικής πορείας του Ελληνισμού από τα Πανάρχαια ως τη σύγχρονη εποχή.
Κάνοντας λοιπόν κάποιος μια βόλτα στους δρόμους της Χρυσούπολης, με οδηγό αυτό το υπέροχο σύγγραμμα θησαυρίζει τις γνώσεις του και έρχεται σε επαφή με τα βασικότερα χαρακτηριστικά του πολιτισμού μας και της ιστορικής πορείας του λαού μας.
Συνοπτικά θα έρθει κανείς σε επαφή με ονόματα και ήρωες από το θησαυρό της ελληνικής μυθολογίας, που κρύβει μέσα βαθύτατες αλήθειες, αποστασιοποιημένες όμως από συγκεκριμένα πρόσωπα και γεγονότα, και θα κατανοήσει καλύτερα το γενικό χαρακτήρα και το νόημα της ανθρώπινης πορείας.
Η αναφορά, που περιληπτικά κάνει ο εξαίρετος Φάνης Γεωργιάδης σε κάθε ονομασία, είτε μυθολογικού είτε ιστορικού είτε άλλου περιεχομένου, είναι συνοπτική και ουσιαστική πηγή γνώσης.
Κυρίαρχη θέση έχουν ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα, από τα πολύ παλιά ως τις μέρες μας. Προσωπικότητες του αρχαίου κόσμου, ελληνιστικοί χρόνοι, Βυζάντιο, Επανάσταση του ‘21, Μακεδονικός αγώνας, Βαλκανικοί πόλεμοι, έπος του ‘40 και άλλα, δείχνουν την πορεία, τις δοκιμασίες, τα βάσανα, αλλά και τις ανατάσεις και τους θριάμβους αυτού του πανάρχαιου, πολυβασανισμένου, αλλά και πολυδημιουργικού ελληνικού λαού.
Οι τοπικές ονομασίες και τα τοπικά πρόσωπα ως ονόματα δρόμων δίνουν την άμεση και συγκεκριμένη μορφή της τοπικής κοινωνίας.
Συνοδευόμενα δε από γεωγραφικά ονόματα της περιοχής, αλλά και από τις αλησμόνητες πατρίδες, δίνουν το στίγμα συνείδησης με αγάπη και σεβασμό για τον τοπικό γεωγραφικό περίγυρο, αλλά και για τις αλησμόνητες πατρίδες, που υπήρξαν κοιτίδα και τόπος καταγωγής πολλών κατοίκων της περιοχής.
Τέλος, αυτό που προσθέτει κάτι παραπάνω στους ονοματοδότες, αλλά και σε όλη την κοινωνία της Χρυσούπολης, είναι οι τιμητικές ονομασίες δρόμων, με ονόματα ανθρώπων του πνεύματος και του πολιτισμού μας γενικότερα.
Όπως προανέφερα, ασχολήθηκα κάποια χρόνια με τα Δημοτικά των Σερρών, και παίρνοντας στα χέρια μου αυτό το υπέροχο σύγγραμμα, ένιωσα θαυμασμό αλλά και ζήλια, μαζί με μια εκ των υστέρων πικρία, γιατί δεν φρόντισα ή δεν μου πέρασε από το νου να προικίσω τη Σερραϊκή κοινωνία με έναν τέτοιο μοναδικό θησαυρό.
Αλλά βέβαια τότε δεν είχα γνωρίσει ακόμα τον εξαίρετο Φάνη και τη μοναδική Χρυσούλα, σύντροφο στη ζωή του και συνδημιουργό μιας υπέροχης οικογένειας, με δύο τέκνα εξαιρετικούς επιστήμονες, τον Φυσικό Δημήτρη και τον Μηχανικό Λογισμικού Απόστολο.
Ο Φάνης Γεωργιάδης και η Χρυσούλα Χαψιάδου σαν ζεύγος εκπαιδευτικών, έκαναν τη Χρυσούπολη πατρίδα τους, δίδαξαν γνώση και ήθος στη μαθητιώσα νεολαία, άνοιξαν την σκέψη των νέων παιδιών στη γνώση και στην αρετή, και είναι λαμπρό παράδειγμα ανιδιοτελούς προσφοράς στην κοινωνία της Χρυσούπολης.
Έμπρακτο δείγμα αυτής της παρουσίας τους και της αγάπης τους για τη Χρυσούπολη είναι και αυτό το υπέροχο πνευματικό πόνημα, μια ιστορική ανθρωπογεωγραφία που κρατά τις μνήμες από τα παλιά, τιμά τα σημερινά και διδάσκει για τα αυριανά.
Οι όποιοι έπαινοι είναι λίγοι.
