Από τις αναμνήσεις ενός κτηνιάτρου
Το νταούλι έβγαλε σκόνη
Γράφει ο Χριστόφορος Παλαμίδης, c.palamidis@yahoo.gr, Σέρρες 18-1-2018
Παραμονή πρωτοχρονιάς 2018, πήγα μια βόλτα στη λαϊκή των Σερρών για να ζήσω την ατμόσφαιρα των ημερών. Πέρασα και από τον Διονύση με τα νταούλια. Γνωστός από τα παλιά νταουλτζής, παίχτης και κατασκευαστής, που πουλάει νταούλια και τουμπερλέκια στη λαϊκή. Τον χαιρέτησα με το συνθηματικό «Βγάζει το νταούλι σκόνη;» και μου απάντησε με το παρασύνθημα «Και όμως βγάζει, γιατρέ».
Εκεί που τα λέγαμε ήρθε ένας γύφτος μαζί με το παιδάκι του.
Ρωτάει «πόσο κάνει το τουμπερλέκι;» και ο Διονύσης τού απαντά «Είκοσι ευρώ».
-Πάρε, του λέει, αυτά, είναι δεκαεννιά, τα μάζεψε σήμερα ο μικρός από τα κάλαντα, και του δίνει μια χούφτα κέρματα.
Ο Διονύσης χωρίς να τα μετρήσει δίνει στο παιδί ένα τουμπερλέκι.
Ο μικρός το παίρνει χαμογελαστός και το χαϊδεύει.
-Πες μου τα κάλαντα του λέω, και άλλο που δεν ήθελε, αρχίζει να το χτυπά με δεξιοτεχνία και να τραγουδάει.
Του έδωσα ένα κέρμα και ο πατέρας τού λέει να παίξει και ένα τσιφτετέλι αλλά ο μικρός αρνείται, θεωρώντας προφανώς ότι το τσιφτετέλι θα ήταν εκτός του κλίματος των ημερών.
Αφού έφυγαν, έμεινα με τον ηλικιωμένο νταουλτζή και θυμηθήκαμε τα παλιά.
Φθινόπωρο 1979, ιδιώτης κτηνίατρος στη Νιγρίτα, με κάλεσαν στο χωριό Φλάμπουρο, από τα πιο φτωχά χωριά των Σερρών παρότι βρισκόταν στον κάμπο κοντά στον ποταμό Στρυμόνα. Πολλοί από τους μελαμψούς κατοίκους του κάποτε ήταν ψαράδες στη λίμνη του Αχινού, αλλά μετά την αποξήρανση, κατά τη διανομή πήραν μικρό κλήρο και δεν τα έβγαζαν πέρα, γι΄ αυτό υπήρχε και μεγάλο ποσοστό μετανάστευσης. Στις παρυφές του χωριού υπήρχαν και κάποιες οικογένειες Σαρακατσαναίων προβατοτρόφων.
Πήρα μαζί μου και τον πεθερό μου για παρέα και για καμιά βοήθεια.
Μας περίμενε με αγωνία στην είσοδο του χωριού ο νεαρός τότε Διονύσης και πήγαμε στο σπίτι του.
Στην αυλή ήταν μία αγελάδα πεσμένη που δεν μπορούσε να γεννήσει. Ήταν μαζεμένοι όλοι οι γείτονες και ακούγονταν τα κλάματα των γυναικών.
Ξεγυμνώθηκα από τη μέση και πάνω και έβαλα το χέρι μου στη «γέννα» της, να δω τι συμβαίνει.
Τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα. Είχαν σπάσει τα υγρά του τοκετού πριν από ώρες και ο τράχηλος της μήτρας δεν είχε ανοίξει. Οι ωδίνες είχαν σταματήσει και το ζώο εξαντλημένο είχε παραδοθεί στη μοίρα του.
Δύο λύσεις υπήρχαν. Η πιο οδυνηρή ήταν να οδηγηθεί στο σφαγείο και να πουληθεί για πολύ λίγα λεφτά γιατί στις περιπτώσεις επείγουσας σφαγής, το κρέας του ζώου είναι υποβαθμισμένο (δεν ωριμάζει) και κανένας κρεοπώλης δεν το παίρνει για να μην χαλάσει το όνομά του. Αυτά τα λεγόμενα «πεσμένα» τα έπαιρναν ορισμένοι σε εξευτελιστικές τιμές, «κοψοχρονιά» που λένε, και το κρέας τους προοριζόταν συνήθως για την αλλαντοποιία.
Η δεύτερη λύση ήταν η καισαρική, μία πολύ δύσκολη επέμβαση και δαπανηρή, γιατί απαιτούσε φαρμακευτική αγωγή με αντιβιοτικά που στοίχιζαν ακριβά λόγω του μεγάλου σωματικού βάρους του ζώου.
Η επιλογή της σφαγής ή της καισαρικής εξαρτάται από την αξία της αγελάδας. Η συγκεκριμένη ήταν βελτιωμένη στην τρίτη γέννα και ήταν κρίμα να οδηγηθεί στο σφαγείο.
Πήγα στο PONY, πήρα τα εργαλεία από τα ειδικά διαμορφωμένα ράφια. Νυστέρια, βελόνες, ράμματα, αιμοστατικές λαβίδες, ψαλίδια και δεν συμμαζεύεται. Ένα ολόκληρο χειρουργείο απλωμένο σε έναν μουσαμά στρωμένο πάνω στο έδαφος.
Μετά τη ραχιαία αναισθησία ξεκίνησα να κόβω το δέρμα με το νυστέρι, πράγμα καθόλου εύκολο, αφού το δέρμα της αγελάδας δύσκολα κόβεται και ακόμη πιο δύσκολα ράβεται στο τέλος της επέμβασης. Δηλαδή πρώτα πρέπει να τρυπήσεις το δέρμα με ένα σουβλί και μετά να περάσεις τη βελόνα με την κλωστή όπως ακριβώς κάνουν οι τσαγκάρηδες όταν ράβουν τα παπούτσια.
Μετά το δέρμα έρχεται η σειρά του κοψίματος των μυών και τελικά φτάνουμε στη μήτρα που περιέχει το μοσχάρι. Όλα αυτά γίνονται με προσοχή για να αποφευχθούν αιμορραγίες, σκυμμένος κάτω, πατώντας στα γόνατα.
Πέρα από τη δυσκολία της καισαρικής την ώρα που ήμουν αφοσιωμένος στην επέμβαση, τα κουνούπια είχαν βρει την ευκαιρία να απομυζήσουν το αίμα μου. Το κατάλαβα όταν τελείωσα και το δέρμα μου είχε γίνει τούμπανο σαν το νταούλι του Διονύση.
Το μοσχάρι που βγάλαμε μετά, από την ταλαιπωρία φαινόταν ψόφιο. Του έβαλα μία ειδική τρόμπα στη μουσούδα του για να του τραβήξω τα υγρά και σιγά-σιγά άρχισε να συνέρχεται. Τρικλίζοντας πήγε προς το στήθος της αγελάδας που μόλις είχε σηκωθεί και άρχισε να θηλάζει, ενώ η μάννα του γυρισμένη προς τα πίσω το έγλειφε ικανοποιημένη, κουνώντας την ουρά της.
Όλα πήγαν καλά. Τα κλάματα των γυναικών διαδέχτηκαν γέλια και χαρές και πριν φύγω ήρθε η ώρα της πληρωμής.
Με πιάνει παράμερα ο Διονύσης και συνεσταλμένος μου λέει : -Γιατρέ, πόσο είναι ο κόπος σου;
Αυτή ήταν η χειρότερη φάση της δουλειάς μου. Πήρα χαρτί και μολύβι και άρχισα να γράφω τα έξοδα και τη στιγμή που πάω να γράψω την αμοιβή μου, σηκώνω το κεφάλι και βλέπω το Διονύση να περιμένει έτοιμος να τον πυροβολήσω. Τα έφερνα από δω, τα έφερνα από κει και όσο τον έβλεπα ελάττωνα τον λογαριασμό.
Τελικά του λέω μια τιμή που αντιστοιχούσε στο ποσόν που έπαιρνε συνάδελφος για καισαρική σε σκυλάκι στο Κολωνάκι. Βέβαια καμιά σχέση το ένα με το άλλο τόσο στη δυσκολία, όσο και στο κόστος των φαρμάκων, αλλά και καμιά σχέση με τα οικονομικά του Διονύση στο Φλάμπουρο από την κυρία στο Κολωνάκι.
Όταν του είπα τον λογαριασμό μαζί με τη φαρμακευτική αγωγή που θα ακολουθούσε ζαλίστηκε σαν να του ‘ριξα μαχαιριά στο στήθος.
-Γιατρέ, έχω μόνον αυτό μου λέει και μου δίνει ένα χαρτονόμισμα που ίσα-ίσα κάλυπτε την αξία της αντιβίωσης. Και συνέχισε:
-Το Σαββατοκύριακο όμως θα παίξουμε στο πανηγύρι και από βδομάδα θα σε ξοφλήσω.
Φεύγοντας ο πεθερός μου με ρώτησε τι έγινε με την πληρωμή και του είπα ότι θα παίξει με το νταούλι στο πανηγύρι και από βδομάδα θα με πληρώσει. Τότε μου είπε το γνωμικό που έγραψε ιστορία.
-Αν το νταούλι του βγάλει σκόνη τότε θα πάρεις τα λεφτά. Δηλαδή ποτέ.
Την άλλη βδομάδα που πήγα να κόψω τα ράμματα της αγελάδας ο Διονύσης με πλησίασε με συναισθήματα χαρμολύπης.
-Γιατρέ καλά τα κατάφερες η αγελάδα με το μοσχάρι είναι καλά μου λέει χαρούμενος και αλλάζοντας απότομα γίνεται θλιμμένος.
-Ξέρεις όμως, έβρεξε και χάλασε το πανηγύρι και δεν μπορέσαμε να παίξουμε. Φτώχεια καταραμένη. Μη στενοχωριέσαι όταν μπορέσω θα σε ξεπληρώσω.
-Εντάξει δεν πειράζει όποτε έχεις, του είπα και θυμήθηκα τον πεθερό μου που είπε ότι όσο και να το χτυπά το νταούλι του ο Διονύσης δεν πρόκειται να βγάλει σκόνη, πόσο μάλλον τώρα που δεν το χτύπησε καθόλου λόγω βροχής.
Αργότερα διορίστηκα στο Δημόσιο και έφυγα για τη Βόνιτσα Αιτωλοακαρνανίας.
Μαζί με άλλα χρέη διέγραψα και το χρέος του Διονύση.
Μετά από κάποια χρόνια επέστρεψα και έγινα κάτοικος Σερρών.
Μια μέρα πηγαίνοντας προς τα Κερδύλια στο χωριό Ανθή μου κάνει οτοστόπ ένας μελαμψός καλοντυμένος κύριος για να τον πάω στο Φλάμπουρο.
Μπαίνοντας στο αυτοκίνητο διαπίστωσα ότι ήταν ο Διονύσης. Χειραψίες, αγκαλιές, μετά από δέκα χρόνια και στο δρόμο πιάσαμε κουβέντα. Μου είπε ότι είχε πάει στην Αθήνα μάζεψε κάποια λεφτά και επέστρεψε.
Τα είπαμε όλα, μα για το «φονικό δεν είπαμε κουβέντα» όπως λέει το τραγούδι. Δεν βαριέσαι σκέφτηκα «σεισάχθεια» περασμένα ξεχασμένα.
Φτάνοντας στο Φλάμπουρο μου λέει:
-Γιατρέ σου χρωστάω κάτι λεφτά.
-Πού τα θυμήθηκες ρε Διονύση;
-Α, γιατρέ. Το ξύλο, το χρέος και το γα….σι δεν ξεχνιούνται μου λέει. Βγάζει το πορτοφόλι και μου δίνει τα λεφτά που μου χρωστούσε.
-Τελικά Διονύση, να που και το νταούλι μπορεί να βγάλει σκόνη.
Από τότε όποτε τον βλέπω στη λαϊκή αντί για χαιρετισμό του λέω:
-Βγάζει το νταούλι σκόνη;
Και αμέσως απαντά:
-Και όμως βγάζει σκόνη, γιατρέ.
Σέρρες 18-1-2018
Χριστόφορος Παλαμίδης
c.palamidis@yahoo.gr
