Την Δευτέρα 8 Ιανουαρίου 2024, γιορτή της όσιας Δομνίκης, γιορτή που είναι αφιερωμένη αποκλειστικά και μόνο στις παντρεμένες γυναίκες
Η γιορτή της μπάμπως, ημέρα της Γυναικοκρατίας, τιμήθηκε και φέτος σε πολλά χωριά του N.Σερρών
Στη Μονοκκλησιά, στην Νέα Πέτρα, στην Άνω Καμήλα, στην Λειβαδιά η ημέρα ήταν αφιερωμένη στις γυναίκες με τους άντρες να έχουν αναλάβει το νοικοκυριό του σπιτιού
Η ημέρα της Γυναικοκρατίας γιορτάσθηκε και φέτος σε χωριά του νομού Σερρών την Δευτέρα 8 Ιανουαρίου 2024, γιορτή της όσιας Δομνίκης, γιορτή που είναι αφιερωμένη αποκλειστικά και μόνο στις παντρεμένες γυναίκες.
Στη Μονοκκλησιά, στην Νέα Πέτρα, στην Άνω Καμήλα, στην Λειβαδιά η ημέρα ήταν αφιερωμένη στις γυναίκες με τους άντρες να έχουν αναλάβει το νοικοκυριό του σπιτιού. Τιμήθηκε η μπάμπω, η γυναίκα που βοήθησε στον τοκετό τις γυναίκες του χωριού. Παλιότερα ονομαζόταν ημέρα της μπάμπως ή βρεξούδια ενώ μεταγενέστερα καθιερώθηκε ως ημέρα της Γυναικοκρατίας.
Στη Νέα Πέτρα Σερρών
Στη τοπική κοινότητα της Νέας Πέτρας του Δήμου Νέας Ζίχνης, ο Σύλλογος Έγγαμων Γυναικών «Οι αμαζόνες» διοργάνωσαν εκδηλώσεις όπου αναβίωσαν το έθιμο της Μπάμπως. Το έθιμο αναβιώνει από το 1923 στην Νέα Πέτρα Σερρών και το έφεραν οι πρόσφυγες Θρακιώτες από την Πέτρα της Ανατολικής Θράκης. Στις εκδηλώσεις συμμετείχε ενεργά η Θρακική Εστία Ν. Σερρών.
Το θρακιώτικο έθιμο της ΜΠΑΜΠΩΣ (Μπάμπω γκιονού) αναβίωσε στην κεντρική πλατεία της Ν.Πέτρας στις 15.00 το μεσημέρι με το μουσικό σχήμα του Νίκου Μπούσιου με πολύ χορό ,κρασί και πολλά θρακιώτικα εδέσματα .
Οι γυναίκες με την ιδιότυπη ενδυμασία τους πήγαν στο σπίτι της πιο ηλικιωμένης γυναίκας, της μπάμπως (μπάμπω= γριά ή μαμή), που είναι και το τιμώμενο πρόσωπο της μέρας, και, αφού τη «έβρεξαν» με βασιλικό, της πρόσφεραν δώρα πετσέτα, σαπούνι, παπούτσια και φυσικά γλυκά. Για να μπορεί να πλένεται, να σκουπίζεται και να τρέχει στα σπίτια όσων είχαν ανάγκη. Η μπάμπω ανταπέδωσε τα κεράσματα και τις ευχές για γονιμότητα και πολλά παιδιά.
Ύστερα την τοποθέτησαν πάνω σε ένα αμάξι, κατάλληλα μετασκευασμένο και στολισμένο. Και την γύρισαν στους δρόμους του χωριού χορεύοντας σε θρακιώτικους ρυθμούς και ήχους. Ακολούθησε το γλέντι στην κεντρική πλατεία του χωριού. Οι θρακιώτικοι χοροί, το «ζουναράδικο» και η «μπαϊντούσκα», πρώτοι και μετά ο συρτός και ο καρσιλαμάς .
Μην τολμήσει κάποιο αντρικό πόδι να παραβιάσει τα σύνορα, που έχουν ορίσει με σχοινί γύρω από την πλατεία! Τον περίμενε κατάβρεγμα μέχρι το κόκαλο.
Άλλες γυναίκες ντυμένες με αντρικές ενδυμασίες ασχολήθηκαν με καθαρά αρρενωπές δουλειές. Παράλληλα οι άντρες στα σπίτια αναγκάστηκαν να κάνουν τις εργασίες του σπιτιού, αφού η νοικοκυρά λείπει για μια μέρα από αυτό.
Η διασκέδαση και το συμπόσιο, συνεχίστηκε το σούρουπο σε αυστηρά περιορισμένο κύκλο των παντρεμένων γυναικών μέχρι τα ξημερώματα της επομένης μακριά από κάθε αδιάκριτο μάτι και χωρίς την αντρική παρουσία.
Στη Μονοκκλησιά Σερρών
Στη Τοπική Κοινότητα Μονοκκλησιάς του Δήμου Σερρών, την αναβίωση του εθίμου της Μπάμπως- Γυναικοκρατίας διοργάνωσε και φέτος, ο Σύλλογος Γυναικών Μονοκκλησιάς «Η Λυσιστράτη», τη Δευτέρα 8 Ιανουαρίου 2024, στη 1 το μεσημέρι, στην κεντρική πλατεία του χωριού. Επισημαίνεται ότι και στην Μονοκκλησιά το έθιμο αναβιώνει από το 1923.Στις 8 Ιανουαρίου στις 11:00, γυναίκες του χωριού με παραδοσιακές φορεσιές και συνοδεία παραδοσιακής μουσικής περιδιάβηκαν στους δρόμους του χωριού καλώντας όλες τις γυναίκες να συμμετέχουν στην εκδήλωση. Στη συνέχεια, στις 13:00μ.μ. αναβίωσαν το έθιμο της μπάμπως στην πλατεία του χωριού, δηλαδή τίμησαν την ηλικιωμένη γυναίκα του χωριού και της πρόσφεραν δώρα.
Κατά τη διάρκεια όλων των παραπάνω δεν επιτρέπεται να πλησιάσει κανείς άντρας, γιατί τα δρώμενα είναι ακατάλληλα για αντρικά αυτιά. Αν παρ’ όλα αυτά τολμήσει κάποιος να πλησιάσει, τότε οι γυναίκες τον κυνηγούν, τον καταβρέχουν και προσπαθούν να του βγάλουν ένα ρούχο, το οποίο στη συνέχεια θα δημοπρατήσουν.
Ακολούθησε παράθεση επίσημου μεσημεριανού γεύματος στους εκπροσώπους της Περιφερειακής, Δημοτικής, Τοπικής και Εκκλησιαστικής Αρχής και κοπή βασιλόπιτας.
Πλήθος κόσμου συμμετέχει στην γιορτή
Την αναβίωση το εθίμου τιμά πλήθος κόσμου μεταξύ αυτών και οι τοπικές αρχές που επισκέπτονται τις τοπικές Κοινότητες που οι τοπικοί σύλλογοι γυναικών διοργανώνουν την γιορτή προς τιμή της «Μπάμπως»
Οι ρίζες όμως του εθίμου πρέπει να αναζητηθούν πολύ πιο παλιά και πιθανόν στην αρχαιότητα. Ίσως ξεκίνησε από τη λατρεία κάποιας αρχαίας θεότητας της γονιμότητας. Οι γυναίκες στην αρχαιότητα πρόσφεραν θυσίες στην Γενετυλλίδα, αττική θεότητα της γονιμότητας του τοκετού, η γιορτή που γινόταν προς τιμή της χαρακτηριζόταν ως γιορτή των γυναικών. Το έθιμο αυτό φαίνεται πως πρωτάρχισε με τιμώμενο πρόσωπο τη μαμή, που αποτελούσε αξιόλογο μέλος της κοινωνίας του χωριού, και από έλλειψη μαμής πιθανόν στα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης των προσφύγων στη Μονοκκλησιά, στη Νέα Πέτρα , Άνω Καμήλα και Λιβαδειά Σερρών τη θέση της πήρε η γεροντότερη γυναίκα του χωριού. Παρόμοια έθιμα με συμμετοχή γυναικών γίνονται και σε άλλα χωριά της Βόρειας κυρίως Ελλάδας.
Δήμητρα Μετόκη metoki63@hotmail.com
